Upamiętnienia zamojskiej „Solidarności” na razie nie będzie. Chodzi o treść napisu

- Starania o zawieszenie tej tablicy trwały siedem miesięcy. Jest ona już przygotowana. Zaprosiliśmy także gości, zawiadomiliśmy media, zaplanowaliśmy poświęcenie itd. Tymczasem dwa dni przed zawieszeniem tablicy otrzymaliśmy od prezydenta Zamościa informację, że wszystko należy... wstrzymać – mówi Marek Splewiński, przewodniczący Komitetu Społecznego Upamiętnienia Czynu Zamojskiej Solidarności. - To naprawdę rozczarowujące.

Członkowie komitetu wysłali zaproszenia także do zamojskich mediów (w tym do naszej redakcji). Informacje na temat temat pojawiły się m.in. w radiu i gazetach. Bo wmurowanie tablicy było przez nich od dawna oczekiwane. Także data nie była przypadkowa. Chciano – jak nam tłumaczono - ceremonię włączyć w obchody narodowego święta, aby podkreślić rangę dokonań członków zamojskiej „S”.

„Listopadowe święto przypomina nam o tak ważnym dla Polski i Polaków dniu, dniu odzyskania niepodległości przez naszą Ojczyznę” – czytamy w zaproszeniu na tę ceremonię. „Po ponownej niewoli, niemieckiej i sowieckiej żyjemy dzisiaj w wolnej Ojczyźnie. Wielką rolę w walce o wolną Polskę odegrała „Solidarność”, w tym „Solidarność” zamojska, przez co śmiało możemy wpisać się w te listopadowe obchody”.

Napis na tablicy miał brzmieć następująco: „Pamięci zamojskich uczestników ruchu Solidarności w latach 1980 – 1981 i działaczy podziemia w latach 1981 – 1989”. Kłopot w tym, że taka treść nie została zaakceptowana. Można o tym przeczytać w piśmie podpisanym przez Andrzeja Wnuka, prezydenta Zamościa wysłanym do przewodniczącego Marka Splewińskiego (z 9 listopada 2023 r.). Informuje w nim, że w związku z opinią Instytutu Pamięci Narodowej (z dnia 8 listopada) „należy wstrzymać prace nad tablicą”. Ma to się stać do czasu uzgodnienia treści inskrypcji. IPN zaproponował też nową treść napisu. Jaką? Ma ona brzmieć następująco (taka byłaby zaakceptowana):

„W tym budynku w 1980 r. mieściła się siedziba MKZ NSZZ „Solidarność”. Pamięci związkowców NSZZ „Solidarność” Ziemi Zamojskiej oraz działaczy opozycji demokratycznej i niepodległościowej w latach 1980-1989. Mieszkańcy Zamościa 2023 r.”. Pod pismem podpisał się Adam Siwek, dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN.

Członkowie zamojskiego komitetu nie chcą się na to zgodzić. Wysłali w tej sprawie pismo do IPN. O co im chodzi?

„Naszą intencją nie było to co zostało zawarte w Państwa propozycji” – czytamy w tym piśmie „Chcemy upamiętnić pierwszych uczestników ruchu solidarnościowego. Wielu z nas nie należało i nie należy do nowego NSZZ „Solidarność” z różnych przyczyn np. z konieczności wyjazdu z Polski. W okresie, który chcemy upamiętnić nie istniał jeszcze związek zawodowy, ale komitety założycielskie”. A dalej czytamy: „Do Pana Prezydenta (Zamościa) nie została skierowana opinia, tylko narzucona została nowa treść, której my jako Komitet nie możemy zaakceptować” – czytamy w piśmie.

Padły też gorzkie słowa. Działacze komitetu zauważyli, iż decyzja IPN przypomniała im o czasach, kiedy obowiązywała cenzura. Co dalej? - Zobaczymy. Liczymy, że IPN ustosunkuje się do naszego pisma – mówi Marek Splewiński. - Sobotnia uroczystość wmurowania tablicy na pewno się jednak nie odbędzie.

Do tematu wrócimy.