UMCS w hołdzie pierwszemu kosmonaucie (materiał Dziennikarza Obywatelskiego)

W ten sposób rozpoczęła się dosłownie i w przenośni nowa epoka w rozwoju ludzkości. Pionierem był rosyjski uczony Konstantin Ciołkowski.

Dziś wiemy już dokładnie, że przed startem szanse pierwszego kosmonauty na szczęśliwy powrót na Ziemię równe były 50:50. Tak się złożyło, że to właśnie Jurij wystrzelony został na orbitę okołoziemską w wyniku nieszczęśliwego wypadku, który trzy tygodnie wcześniej spotkał jego kolegę Walentyna Bondarenkę w trakcie przygotowań do lotu. Walentyn, będąc w symulatorze, nieopatrznie wyrzucił wacik nasączony spirytusem na kuchenkę elektryczną, co doprowadziło do wybuchu i śmierci w płomieniach niedoszłego kosmonauty.

Jurij, syn stolarza z ziemi smoleńskiej i kołchozowej dojarki, wyprzedził jednocześnie w tym „wyścigu” do fotela w kosmicznej kapsule innego wielkiego przegranego – Hermana Titowa, który wprawdzie poleciał 4 miesiące później, ale już „tylko” jako drugi. Podczas lotu, jak wyjawił Sergiusz Korolow (ojciec radzieckiej kosmonautyki i twórca statku „Wostok”), trwała wielka improwizacja. Zanikała łączność pomiędzy kosmodromem Bajkonur a krążącym w kosmosie człowiekiem, statek tracił sterowność.

Po wylądowaniu w syberyjskiej głuszy Gagarin przez kilka dni skazany był tylko na siebie, gdyż ekipa ratowników nie mogła dotrzeć do kapsuły, która wylądowała ok. 80 km dalej niż było to planowane. W tym czasie mokry, zziębnięty i głodny najbardziej obawiał się ataku dzikich zwierząt.

Ale młody radziecki pilot osiągnął to, czego nie udało się nikomu wcześniej.

Triumfalnie podróżował po całym świecie, był gościem koronowanych głów i prezydentów. Ale pozostał jednocześnie człowiekiem skromnym, sympatycznym i niezwykle - jak wspominają koledzy - uprzejmym. Zginął zaś na posterunku pracy siedem lat później, w trakcie lotu doświadczalnego. Tym razem nie zawiodła najprawdopodobniej technika, a sam człowiek, który wykonał niebezpieczny manewr samolotem.

Centrum Języka i Kultury Rosyjskiej UMCS w celu uświetnienia tej wielkiej okrągłej rocznicy i popularyzacji sylwetki pierwszego kosmonauty świata zorganizowało, wespół z moskiewską Fundacją „Russkij Mir”, międzynarodowy konkurs artystyczny „Pierwszy w Kosmosie”. W trakcie eliminacji przyjmowano artykuły, eseje, opowiadania fantastyczno-naukowe, plakaty, rysunki dziecięce, filmy wideo oraz prezentacje multimedialne.

Wszystkie prace grupowano w czterech transzach. „108 minut”, czyli esej lub artykuł musiały być poświęcone osobistym wspomnieniom o locie Gagarina lub spotkaniom z nim, odbywającym się na całym świecie. „Krok w przyszłość” – opowiadania naukowo-fantastyczne, poświęcone tematyce zdobycia kosmosu i prognozom futurologicznym rozwoju cywilizacji. „Gwiazdozbiór Gagarina” – to plakaty i rysunki dziecięce, poświęcone postaci pierwszego kosmonauty, zdobyciu kosmosu i dążeniu do badania tajemnic Wszechświata.

Nagrania wideo oraz prezentacje multimedialne poświęcone temu historycznemu lotowi, osiągnięciom Rosji w kosmonautyce, przygotowaniu od obchodów rocznicy oznaczone zostały zborowym tytułem: „Jakim był człowiekiem/chłopakiem”.

Wszystkie złożone prace przekazane zostały już do Moskwy, gdzie do końca tego miesiąca będą ocenione.

Najlepsze z nich, jury wyróżni nagrodami w wysokości od 50 do 200 tys. Rubli (od 5 – 20 tys. zł.). Choć konkurs ma charakter międzynarodowy, to jednak dyrektor CJiKR UMCS dr Swietłana Szaszkowa ma nadzieję, że wśród laureatów imprezy, którzy na specjalnej ceremonii otrzymają dodatkowo pamiątkowy medal i dyplom, znajdą się również przedstawiciele naszego regionu, tym bardziej, że szczególnie dużo zostało złożonych plakatów i rysunków dziecięcych.

W Centrum Języka i Kultury Rosyjskiej UMCS dla upamiętnienia tej rocznicy odbyły się także obrady Studenckiego Okrągłego Stołu. W jego programie znalazły się odczyty młodych pasjonatów kosmonautyki, wywodzących się z Wydziału Humanistycznego, z Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki UMCS, z Wydziału Rusycystyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Zamościu.

W trakcie posiedzenia można było dowiedzieć się o fizyce lotów kosmicznych, historii ich programu, posłuchać o pierwszej damie kosmosu, o zwierzętach wystrzelonych na orbitę, o osobistych wspomnieniach prelegentów związanych z podniebnymi przestworzami. Zaprezentowana została sylwetka Gagarina oraz „kosmiczny wyścig” na serio i z uśmiechem. Całość dopełnił pokaz dwóch filmów poświęconych temu znaczącemu dla rozwoju ludzkości wydarzeniu.

Reprezentantom naszego regionu, uczestniczącym w Międzynarodowym Konkursie Artystycznym "Pierwszy w Kosmosie", pozostaje tylko życzyć uzyskania jak najwyższych not od moskiewskiego jury.

Czytaj inne materiały Leszka Mikruta: