Misja archiwum w dobie cyfryzacji. Zobacz WIDEO

W tym roku, dokładnie pierwszego grudnia minie 105 lat, od kiedy Archiwum rozpoczęło swoją działalność. Archiwum Państwowe w Lublinie jest zatem jedną z najstarszych instytucji państwowych, która nieprzerwanie, od ponad 100 lat, prowadzi swoją działalność na terenie województwa lubelskiego. Powstało ono jako jedna z pierwszych instytucji na terenie odradzającej się II Rzeczpospolitej. Zostało utworzone przez Radę Regencyjną Królestwa Polskiego, która proklamowała niepodległość Polski, a 11 listopada 1918 r. przekazała władzę zwierzchnią Józefowi Piłsudskiemu. Następnie w lutym 1919 roku naczelnik państwa podtrzymał dekretem utworzenie Archiwum Państwowego w Lublinie, jako instytucji, która będzie zajmowała się gromadzeniem przechowywaniem i zabezpieczaniem materiałów archiwalnych. Archiwum podjęło w tamtym okresie dość ważną i trudną misję. Wówczas materiały archiwalne były niezwykle rozproszone, a stały się po odzyskaniu niepodległości niezbędne do prowadzenia działalności przez powstające instytucje. Należało je zatem po pierwsze zgromadzić a po drugie zabezpieczyć, po to żeby przyszłe pokolenia mogły korzystać z nich do poznawania historii, kształtowania tożsamości narodowej i do rozwoju państwa i społeczeństwa.

Na czele Archiwum stanął wówczas prof. Stanisław Ptaszycki, który przyjechał do Lublina z misją utworzenia tej instytucji. Wówczas rola archiwów była upatrywana trochę inaczej niż współcześnie.

Wynikała ona z kontekstu historycznego i zwrotnego momentu w dziejach Polskich związanego z odzyskiwaniem niepodległości. Dlatego ta misja musiała być inaczej sformułowana. Z wspomnień Ptaszyckiego o prof. Oswaldzie Balzerze wynika, że „Archiwum miało być wychowawcą badaczy, źródłem prawdziwych świadectw przeszłości. Archiwiści mieli być armią czynną, gotową do boju, w razie potrzeby odparcia jakichkolwiek wrogich zakusów. Czy chodziło o sprawy ogólne, zasadnicze czy o szczegółowe”. Widać zatem z tego przekazu, że Archiwum miało odgrywać bardzo ważną rolę w odradzającym się społeczeństwie.

Po stu latach funkcjonowania ta misja jest inaczej sformułowana, ponieważ znajdujemy się w innych uwarunkowaniach i otoczeniu, ale wciąż jest w dużej mierze zbieżna z ideą profesora Ptaszyckiego. Mianowicie archiwa mają dziś dbać o trwałe zabezpieczenie świadectw przeszłości i zapewnienie do nich powszechnego dostępu w celu wspierania rozwoju państwa i społeczeństwa obywatelskiego. To właśnie współczesna misja archiwum, które jest jedną z trzydziestu trzech instytucji w całej Polsce. Jesteśmy instytucją wchodzącą w skład organizacji Archiwa Państwowe, które wspólnie realizują tę misję. Ta misja ma przede wszystkim odpowiadać na potrzeby dzisiejszych czasów. Musimy tu zwrócić uwagę na to, że dzisiaj w prężnie rozwijającym się społeczeństwie informacyjnym sposób jej realizacji musi ulegać dynamicznym zmianom i wychodzić naprzeciw różnym potrzebom.

Przede wszystkim o to. Jeszcze piętnaście lat temu główną dostrzeganą wówczas potrzebą, wychodzącą naprzeciw rozwojowi społeczeństwa informacyjnego, było digitalizowanie materiałów archiwalnych. Po to, żeby je powszechnie udostępniać online. Dziś oczywiście sposób realizacji tej misji musimy rozszerzać o kolejne aspekty, ponieważ większość świadectw działalności urzędów i osób prywatnych jest utrwalana w formie cyfrowej. Stąd przed Archiwum stoi wyzwanie polegające na archiwizacji i zachowaniu tych świadectw przeszłości w formie cyfrowej. Przygotowujemy się do tego, żeby takie dokumenty, w postaci elektronicznej, również gromadzić, zabezpieczać i przechowywać, a następnie stwarzać otwartą przestrzeń dostępu do tych materiałów.

Tak, ponieważ warto przypomnieć, że Archiwum Państwowe w Lublinie gromadzi materiały archiwalne właściwie odkąd te materiały udało się zachować. Mamy w naszym zasobie materiały od średniowiecza po czasy współczesne. Staramy się je w jak najbardziej kompletny sposób gromadzić i zabezpieczać dla przyszłych pokoleń, aby mogły one z nich korzystać zarówno do opisywania przeszłości, tworzenia historii, ale też, by mogły je wykorzystywać do bieżących potrzeb