Porady prawne: Zobaczcie, co odpowiada prawnik na wasze problemy, cz. XI

Porady prawne: Zobaczcie, co odpowiada prawnik na wasze problemy

Na wybrane pytania i problemy, które zgłosicie odpowiada Łukasz Lecyk, Kancelaria Adwokacka ul. Czechowska 4 lokal 321 w Lublinie, www.adwokatlecyk.pl

Na Wasze pytania do prawnika czekamy pod adresem: [email protected], możecie też wpisywać je w komentarzach pod tekstem!

1. Kiedy wyrok ma rygor natychmiastowej wykonalności? Czy w sprawie o zapłatę mogę wnosić o taki rygor?

Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli:
- zasądza alimenty – co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż trzy miesiące,
- zasądza roszczenie uznane przez pozwanego,
- wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny,
- jeżeli zasądza należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy – w części nie przekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika.

Sąd może (ale nie musi) nadać wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza należność z wekslu, czeku, warrantu, rewersu, dokumentu urzędowego lub prywatnego, którego prawdziwość nie została zaprzeczona, oraz jeżeli uwzględnia powództwo o naruszenie posiadania. Ponadto, sąd może również na wniosek nadać wyrokowi nadającemu się do wykonania w drodze egzekucji w/w rygor, gdyby opóźnienie uniemożliwiało lub znacznie utrudniało wykonanie wyroku albo narażało powoda na szkodę.

W sprawie o zapłatę, sąd z urzędu nada lub może nadać wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności gdy np.:
- roszczenie zostało uznane przez pozwanego,
- wyrok uwzględniający powództwo będzie zaoczny (sąd wyda taki wyrok jeżeli pozwany nie stawi się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie brał w niej udziału),
- zasądza należność z weksla, który zabezpieczał zapłatę.

W sprawie o zapłatę, sąd może nadać (ale uwaga - tylko na wniosek zawarty np. w pozwie) wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności gdyby opóźnienie uniemożliwiało lub znacznie utrudniało wykonanie wyroku albo narażało powoda na szkodę. Z uniemożliwieniem lub znacznym utrudnieniem wykonania wyroku możemy mieć do czynienia w sytuacji, w której zachodzi obawa wskutek zwłoki w wykonaniu wyroku, z uwagi na zachowanie pozwanego albo na właściwości przedmiotu sporu, wykonanie wyroku okaże się niemożliwe, a przynajmniej utrudnione.

2. Zostałem ohydnie zniesławiony. Prokuratura nie chce wszcząć śledztwa bo twierdzi, że nie ma w tym interesu społecznego. Jak mogę dochodzić sprawiedliwości? W prokuraturze wspominali o prywatnym akcie zaskarżenia…

Ściganie przestępstwa, o którym wspomina Czytelnik odbywa się z oskarżenia prywatnego. Zgodnie z przepisem art. 60 kodeksu postępowania karnego, w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego prokurator wszczyna postępowanie albo wstępuje do postępowania już wszczętego, jeżeli wymaga tego interes społeczny. Decyzja prokuratora o wszczęciu procesu lub przyłączeniu się do oskarżenia prywatnego pozostaje jego autonomiczną decyzją, niepodlegającą kontroli procesowej.

Sprawiedliwości można dochodzić na dwa sposoby. Po pierwsze, pokrzywdzony może jako oskarżyciel prywatny wnosić i popierać oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Zgodnie z przepisem art. 487 kodeksu postępowania karnego, akt oskarżenia może ograniczyć się do oznaczenia osoby oskarżonego, zarzucanego mu czynu oraz wskazania dowodów, na których opiera się oskarżenie. Akt oskarżenia musi ponadto jako pismo procesowe zawierać oznaczenie organu, do którego jest skierowane oraz sprawy, której dotyczy, adres wnoszącego, treść wniosku lub oświadczenia oraz datę i podpis. Z przepisu art. 621 § 1 kodeksu postępowania karnego wynika, że oskarżyciel prywatny składa przy akcie oskarżenia dowód wpłacenia do kasy sądowej zryczałtowanej równowartości wydatków (na dzień dzisiejszy to 300 zł).

Druga metoda jest dogodniejsza dla pokrzywdzonego – nie sporządza on samodzielnie aktu oskarżenia, a udaje się się jedynie na Policję. Tam składa ustną lub pisemną skargę, którą wskazany organ ścigania ma obowiązek wysłać do właściwego sądu.

3. Teść ma wpisaną dożywotnią służebność w naszym domu, ale nie mieszka z nami od kilku lat. Czy mogę mieć problemy przy sprzedaży mojego domu, a jak tak, to co mogę z tym zrobić?

W pierwszej kolejności warto podnieść, iż obciążenie domu służebnością osobistą mieszkania nie stanowi przeszkody prawnej do sprzedaży tego domu. Jednak właściciele nieruchomości obciążonych ograniczonymi prawami rzeczowymi mają istotne trudności ze znalezieniem kupca. Powód jest prosty - nikt nie zechce kupić domu, w którym ma prawo mieszkać inna osoba. Ponadto w/w służebność obniża wartość rynkową nieruchomości.

Służebność osobista wygasa co do zasady z tych samych przyczyn, z jakich wygasa służebność gruntowa, a więc w razie m. in.: zrzeczenia się jej przez uprawnionego (art. 248 kodeksu cywilnego – dalej k.c.), upływu terminu końcowego, spełnienia się warunku rozwiązującego, nabycia nieruchomości obciążonej przez uprawnionego (art. 247 k.c.), niewykonywania służebności przez okres wskazany w ustawie (art. 293 k.c.) czy na podstawie orzeczenia sądowego.

Najprostszym rozwiązaniem jest zrzeczenie się służebności osobistej przez teścia. Jeżeli służebność mieszkania była ujawniona w księdze wieczystej, to koniecznie będzie wykreślenie tego ograniczonego prawa rzeczowego z tejże księgi. To z kolei wymaga, aby zrzeczenie było dokonane co najmniej w formie pisemnej z podpisem poświadczonym przez notariusza.

4. Witam chciałabym się dowiedzieć co mam zrobić, żeby jednemu z rodziców odebrać prawa rodzicielskie, i czy po tym jak zostaną mu odebrane to dalej będzie miał obowiązek płacenia alimentów?

Przepis art. 111 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewiduje, że jeśli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązku względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.

Proszę również pamiętać, iż zgodnie z art. 109 w/w ustawy jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia – w szczególności może umieścić małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Sąd może pobawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielenia pomocy nie ustały przyczyny wydania zarządzenia w w/w przedmiocie – w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem.

Założyć należy, że pytanie Czytelniczki dotyczy raczej sytuacji opisanej w akapicie pierwszym. Wyjaśnić zatem trzeba, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego trwała przeszkodą może być np. przewlekła choroba, zaawansowany czasowo wyjazd za granicę czy też kara długoletniego pozbawienia wolności. Nadużywanie władzy rodzicielskiej polega na wysoce nagannym zachowaniu się rodziców wobec dziecka, np. nadmiernym karceniu, zmuszaniu do nieodpowiedniej pracy, nakłanianiu do popełnienia przestępstw, wykorzystywaniu seksualnym. Rażące zaniedbywanie przez rodziców obowiązków względem dziecka jest w praktyce najczęstszą podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej. Są to zaniedbania poważne lub zaniedbania o mniejszej wadze, lecz nacechowane nasileniem złej woli, uporczywością i niepoprawnością.

Władza rodzicielska to prawo i obowiązek do opieki nad dzieckiem, do jego wychowania oraz pieczy nad jego majątkiem. Natomiast obowiązek alimentacyjny wynika z faktu pokrewieństwa. Rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Kończąc, podkreślić warto, że żaden przepis nie przewiduje możliwości uchylenia obowiązku alimentacyjnego w przypadku pozbawienia rodzica władzy rodzicielskiej.

5. Ile czasu ma Urząd Skarbowy na zwrot podatku w związku rozliczeniem PIT?

Zgodnie z art. 77 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej zwrot nadpłaconego podatku dochodowego następuję w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania rocznego w urzędzie skarbowym. Zgodnie z § 2 wymienionego artykułu, w przypadku skorygowania deklaracji z urzędu, nadpłata podlega zwrotowi w terminie 3 miesięcy od dnia upływu terminu do wniesienia sprzeciwu. Natomiast jeśli deklarację skoryguję sam podatnik - w terminie 3 miesięcy od dnia jej skorygowania.

Na Wasze pytania do prawnika czekamy pod adresem: [email protected], możecie też wpisywać je w komentarzach pod tekstem!