Tajemnica obrazu "Uczta u Heroda" z lubelskiej katedry

"Uczta u Heroda" jeszcze wczoraj leżała rozłożona na posadzce prezbiterium archikatedry lubelskiej. Obraz właśnie wrócił spod Krakowa, gdzie od lutego poddawany był kompleksowej konserwacji.

Sam transport dzieła był skomplikowaną operacją logistyczną. Obraz ma 33 mkw. powierzchni. Żeby wsadzić go do ciężarówki, trzeba było zbudować specjalne rusztowanie na kółkach. Płótno w czasie transportu było nawinięte na wał ze styropianu. Teraz zostanie naciągnięte na nowe krosna i ponownie zawieszone w archikatedrze lubelskiej.

- Usunęliśmy przemalowania i zmiany kolorystyczne. Obraz został też podklejony nowym płótnem - opowiada Agata Skowrońska, konserwator sztuki z krakowskiej pracowni Rearte. Renowację “Uczty u Heroda” prowadziła wspólnie z Bożeną Muchą. Po konserwacji obraz z archikatedry jest dużo jaśniejszy, można na nim rozpoznać wcześniej mało widoczne detale.

- Był znacznie zniszczony w górnej partii i na brzegach. Postać Heroda była w ruinie. Długo trwało uzupełnianie ubytków oryginalnej warstwy malarskiej - wylicza konserwator Bożena Mucha. - Udało się, bo wcześniej np. nie było widać ornamentów z baldachimu - dodaje.

Na obrazie znajduje się też data jego wykonania. Problem w tym, że brakuje w niej przedostatniej cyfry. Do tej pory “Uczta u Heroda” była zwykle datowana na 1667 rok. Jako autora obrazu podawano bernardyna o. Franciszka Lekszyckiego (1600-1668). Miał malować, opierając się na rycinie przedstawiającej “Ucztę Heroda” Rubensa z 1633 roku.

Co jednak, jeśli na obrazie jest data 1607, a nie późniejsza o 60 lat? Wtedy autorem dzieła z oczywistych względów nie mógłby być Lekszycki.

- Są podejrzenia, że obraz pochodzi ze szkoły Rubensa, co czyniłoby go dużo cenniejszym - podkreśla Agata Skowrońska. Ostateczną odpowiedź na to pytanie mogłoby dać jedynie szczegółowe badanie obrazu. Jednak na razie takie prace nie będą przeprowadzane.

Czego jeszcze możemy dowiedzieć się o historii dzieła z archikatedry lubelskiej? Po środku lewego brzegu płótna, na cokole, została umieszczona data pierwszej konserwacji “Uczty u Heroda” - 1830 rok. Kolejne prace tego rodzaju były prowadzone w 1904 i 1939 roku.

Siedemnastowieczne płótno przechodziło różne koleje. - Po pożarze z połowy XVIII wieku zdjęto je z krosen i przybito do ściany gwoźdźmi - przypomina Skowrońska. Na tym nie koniec, bo pierwotnie prostokątne płótno zostało w przeszłości przycięte do wymiarów ramy.

Przed konserwatorami kolejne odkrycia. Teraz do Krakowa pojedzie obraz wiszący po drugiej stronie prezbiterium archikatedry - “Ostatnia Wieczerza”.