Rozstrzygnięcie konkursu NSZZ „Solidarność”: Strajk szkolny na Lubelszczyźnie 1981

Honorowy patronat nad konkursem objął prezydent Lublina Krzysztof Żuk oraz Piotr Kowalczyk, przewodniczący Rady Miasta. Mottem przedsięwzięcia stały się słowa Wacława Czajki, byłego Przewodniczącego Regionalnego Komitetu Strajkowego Szkół:

„Nauczyciele walczą o to, by społeczeństwo nadzorowało oświatę, w szkołach nauczano tylko prawdy, dzieci miały znośne warunki w szkołach i internatach, a oświatą kierowali ludzie świadomi odpowiedzialności za kształcenie i wychowanie przyszłych pokoleń Polaków”.

Strajk lubelskich nauczycieli rozpoczął się 19 listopada 1981 roku

Był to strajk czynny, podczas którego nie tylko nie zamykano szkół, ale zorganizowane zostały w nich dodatkowe lekcje z historii, wychowania obywatelskiego i języka polskiego. Na tych właśnie jednostkach lekcyjnych wypełniano wtenczas dotychczasowe „białe plamy”, czyli realizowano tematy zabronione wcześniej do przekazywania uczniom lub z konieczności demonstrowane przez nauczycieli w sposób zafałszowany. Lekcje takie prowadzili głównie pracownicy naukowi z UMCS, KUL oraz księża. 3 grudnia 1981 roku strajk został zawieszony, a za półtora tygodnia wprowadzono stan wojenny.

Konkursowi przyświecało kilka celów. Organizatorom chodziło zarówno o uhonorowanie nauczycieli, którzy byli uczestnikami strajku i ruchu oporu w stanie wojennym, jak i o pogłębienie wiedzy z zakresu historii współczesnej. Dominantę stanowiły przyczyny powstania „Solidarności” oraz rola nauczycieli w walce o zmianę systemu politycznego i demokratyzację polskiej szkoły w latach 80. ubiegłego stulecia. Założono też poszerzenie wiedzy z zakresu najnowszej historii Lublina i Lubelszczyzny, kształtowanie postaw patriotycznych i prospołecznych. A wszystko to miało służyć rozwijaniu talentów artystycznych i literackich uczniów oraz ich zainteresowań.

Propozycja zmagań konkursowych skierowana została do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Lublina i regionu lubelskiego. Młodzież miała do wyboru trzy kategorie:

• Świadectwo strajku (wywiad lub wspomnienia uczestników strajku, zarówno nauczycieli, jak i uczniów);

• Świadectwo oporu (wywiad lub wspomnienia nauczycieli lub uczniów, uczestniczących w różnych formach oporu w czasie stanu wojennego oraz informacja o doznanych represjach za tę działalność);

• Świadectwo pamięci (forma wypowiedzi swobodnej lub artystycznej (wiersz, praca plastyczna), dotycząca refleksji autora nad ideałami „Solidarności” z lat 1980 – 1981).

Oceniane przez komisję prace pisemne nie mogły przekraczać 4 stron maszynopisu formatu A-4.

Praca plastyczna mogła być wykonana w dowolnym formacie i dowolną techniką. W wypadku pracy literackiej brano pod uwagę zgodność z tematem, poprawność merytoryczną, językową i ortograficzną, oryginalność ujęcia tematu. Pracę plastyczną musiała cechować zgodność z tematem, oryginalność i estetyka. Komisja dodatkowo promowała różnego rodzaju pamiątki, dotyczące tematu konkursu (np. druki, gazetki, ulotki itp.).

Na konkurs wpłynęło łącznie 16 prac literackich oraz 67 prac plastycznych. Komisja pod przewodnictwem Stanisława Żurka przyznała następujące nagrody:

PRACE LITERACKIE:
Kategoria „Świadectwo strajku”

I miejsce
Paweł Biszczak – Zespół Szkół Energetycznych im. prof. K. Drewnowskiego w Lublinie;

II miejsce
1. Katarzyna Kozak- Gimnazjum nr 7 im. Jana Kochanowskiego w Lublinie;
2. Barbara Stenka - SOSW dla Dzieci i Młodzieży Słabo Widzącej w Lublinie im. Zofii Sękowskiej;

Kategoria „Świadectwo oporu”

I miejsce
1. Bartosz Czajka - XIV LO w ZSO nr 1 im. Z. Herberta w Lublinie;
2. Karolina Małocha, Sebastian Karpiński -ZS nr 10 w Lublinie;

II miejsce
1. Jarosław Mazurek- ZSP nr 5 im. J. Piłsudskiego w Zamościu;
2.Rafał Klimek - Lubelskie Centrum Edukacji Zawodowej im. K. K. Baczyńskiego;

III miejsce
1. Kacper Szymanik- XX LO w ZSO nr 4 im. Orląt Lwowskich w Lublinie;
2. Aleksandra Brodziak- Gimnazjum nr 18 im. Macieja Rataja w Lublinie;

Kategoria „Świadectwo pamięci”

Nagroda specjalna
Aneta Mikrut - Gimnazjum nr 18 im. Macieja Rataja w Lublinie (za multimedialny wywiad z uczestnikiem strajku);

I miejsce - nagrody nie przyznano

II miejsce
Wioletta Słomianowska - Gimnazjum nr 19 im. J. Czechowicza w Lublinie;

III miejsce
Monika Chrapowicka - Gimnazjum nr 18 im. Macieja Rataja w Lublinie;

PRACE PLASTYCZNE:

I miejsce
Aleksandra Szostek - Gimnazjum nr 9 im. cc mjr Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora” w Lublinie;

II miejsce
1. Aleksandra Drozd - Gimnazjum nr 9 im. cc mjr Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora” w Lublinie;
2. Patrycja Matraszek - IX LO im. M. Kopernika w Lublinie;

III miejsce
1. Agata Flis - Gimnazjum nr 9 im. cc mjr Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora” w Lublinie;
2. Milena Ćwiklińska- Gimnazjum nr 9 im. cc mjr Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora” w Lublinie;
3. Michał Nowacki - Gimnazjum nr 1 w Tomaszowie Lubelskim im. Orląt Lwowskich;

W każdej kategorii komisja przyznała również po kilka wyróżnień.

Nagrody wręczali: Wiceprezydent Miasta Lublin Włodzimierz Wysocki, Lubelski Kurator Oświaty Krzysztof Babisz, Dyrektor Miejskiego Wydziału Oświaty i Wychowania Ewa Dumkiewicz-Sprawka oraz działacze NSZZ „Solidarność” Region Środkowowschodni. Listy gratulacyjne przekazano również nauczycielom, opiekującym się nagrodzonymi uczniowskimi pracami, a także dyrektorom szkół, w których prace te powstały. Bez jednych i drugich przeprowadzenie konkursu nie byłoby możliwe.

Na podkreślenie zasługują osiągnięcia młodzieży z dwóch lubelskich gimnazjów: Gimnazjum nr 9 im. cc mjr Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora” oraz Gimnazjum nr 18 im. Macieja Rataja. Obydwie szkoły wprowadziły do finału konkursu po 7 nagrodzonych osób, dokumentując w ten sposób, że w placówkach tych opieka nad najbardziej uzdolnioną młodzieżą, która jest chętna do realizacji zadań fakultatywnych, jest prowadzona na najwyższym poziomie, a warunki stwarzane przez dyrekcję są optymalne.

Konkurs poświęcony strajkowi szkolnemu na Lubelszczyźnie w 1981 roku dowiódł, że idee sprzed 30 lat są wciąż aktualne, a pamięć najmłodszego pokolenia o nich – cały czas żywa.