Lublin. Ojciec naprawiał parasole i znało go całe miasto. Dziś jego córka Etel spełnia marzenie o żydowskim festiwalu

Impreza rozpocznie się 9 sierpnia, a zakończy 14. Obejmie swoim zasięgiem kilka najważniejszych instytucji kultury, ale swoje początki ma w nieistniejącym już warsztacie przy ul. Lubartowskiej 31. To tam Nachym Szyc profesjonalnie zajmował się każdą parasolką, która potrzebowała naprawy. A lublinian po taką usługę przychodziło dużo.

– Ojciec prowadził zakład przez ponad 50 lat w tym samym miejscu, więc znał go cały Lublin. I lubił. Jak w 1968 r. była nagonka na Żydów, wszyscy nasi polscy przyjaciele mówili: „Ale ty nie wyjeżdżasz? Zostajesz, prawda? My ciebie tu chcemy i potrzebujemy! Inni niech jadą, ale ty zostań” – wspomina ze śmiechem Etel Szyc. Kiedy to się działo, miała osiem lat, chodziła do szkoły podstawowej i muzycznej, i zaczynała snuć marzenia o byciu aktorką. Z Lublina wyjechała, ale dużo później. U schyłku lat 60. Nachym zdecydował, że rodzina nigdzie się nie wybiera. – Ojciec powiedział, że nie może wyjechać, bo ktoś musi dbać o nasze cmentarze i kultywować tradycję. Już nie żyje, ale myślę, że nawet sobie nie wyobrażał, że jego córka będzie robiła to samo co on: krzewiła żydowskość w naszym Lublinie.

Krzewić żydowskość w Lublinie chciały już instytucje kultury i władze miasta, ale rozmowy na temat odpowiedniej formy ciągnęły się latami. Wtedy, po 40 latach mieszkania w Warszawie, pojawiła się Etel.

– Przyjechałam do prezydenta Krzysztofa Żuka i nieśmiało zapytałam, co on na to, żeby zrobić taki festiwal. Powiedział: „No pewnie! Rozmawiamy o tym od lat. Czekaliśmy na kogoś, kto by to pchnął”. W mojej głowie również bardzo długo kołatała myśl, że w Lublinie powinno być takie wydarzenie. Mam tylko wyrzuty sumienia, że tak późno się za to zabrałam – przyznaje Etel Szyc, dyrektorka Lubliner Festival .

– To dopiero trzecia edycja, a mamy wrażenie, jakby ten festiwal był z nami od bardzo, bardzo dawna – mówi Michał Karapuda, dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miasta Lublin.

Lubliner Festival miał swój początek w 2020 r. i dotychczas odbywał się w pandemicznym reżimie. Tegoroczna edycja będzie więc pierwszą w pełnej krasie. Podczas sześciu dni imprezy czekają nas 52 wydarzenia. Głównie muzyczne, ale nie zabraknie też podróży po żydowskiej kuchni. Podróż w czasie będzie można odbyć melexem i zwiedzić najważniejsze miejsca dla nieobecnej już kultury Lublina.

– Tu się urodziłam i wychowałam, więc chciałam dać mojemu miastu to, co widziałam w Krakowie, Warszawie i Wrocławiu. Mówimy na to „symhe”, czyli radość. Radość obcowania z kulturą żydowską i poznawania jej. Marzyłam o tym od wielu lat, a to, że jest Lubliner Festival znaczy, że warto marzyć i spełniać te marzenia – mówi Etel Szyc, dyrektorka Lubliner Festival.

9 sierpnia / wtorek (dzień izraelski)
godz. 12:00 – Lubliner cymes. Dzisiaj kuchnia Izraela – warsztaty kulinarne z Malką Kafką*
godz. 14:00 – Hamsa, co to jest? – warsztaty plastyczne dla dzieci
godz. 15:00 – Izrael. Dziedzictwo Innowacyjności – otwarcie wystawy
godz. 16:00 – Izrael kolebką naszej kuchni. Korzenie kuchni żydowskiej – wykład Hanny Kosowskiej
godz. 16:00 – Move on Together Israeli Way – warsztaty ruchowo-taneczne (Patrycja Zasławska, Eryk Pacek)
godz. 17:00 – Move on Together Israeli Way – warsztaty ruchowo-taneczne (Ady Elzam)
godz. 18:00 – Czy Izrael jest ważny dla Żydów? – spotkanie z Naczelnym Rabinem Polski*
godz. 19:00 – Otwarcie 3. Lubliner Festival: Olga Avigail Mieleszczuk: Z Rishon LeZion do Lublina – recital

10 sierpnia / środa
godz. 12:00 – Zwiedzanie żydowskiego Lublina melexem
godz. 17:00 – Lubliner tanc- warsztaty tańca izraelskiego
godz. 17:00 – Zwiedzanie Jesziwas Chachmej Lublin
godz. 18:00 – Baal Szem Tow, Rabi Nachman z Bracławia. Dlaczego religijni Żydzi odwiedzają Ukrainę? – wykład Symchy Kellera*
godz. 18:00 – Jerzy Liniewicz: Jesziwas Chachmej Lublin – odrodzenie – wernisaż wystawy
godz. 19:00 – Magdalena i Mirosław Czyżykiewiczowie: Zastępowałem w klatce dzikie zwierzę – recital

11 sierpnia / czwartek
godz. 12:00 – Lubliner cymes – warsztaty kulinarne dla dzieci
godz. 17:00 – Lubliner szpil – warsztaty klezmerskie z Trio BUM BUM
godz. 18:00 – Lubliner tanc – warsztaty tańca izraelskiego
godz. 18:00 – Światłość i mrok – spotkanie z Małgorzatą Niezabitowską
godz. 19:00 – Monika Chrząstowska: Od serca do serca. Wiera Gran – recital

12 sierpnia / piątek
godz. 10:00 – Zwiedzanie Państwowego Muzeum na Majdanku z przewodnikiem
godz. 12:00 – Ceremonia Pamięci na Państwowym Muzeum na Majdanku
godz. 12:00 – Zwiedzanie żydowskiego Lublina melexem
godz. 12:00 – Lubliner szpil – warsztaty klezmerskie z Trio BUM BUM
godz. 15:00 – Warsztaty samoobrony dla kobiet
godz. 16:00 – Lubliner tanc – warsztaty tańca izraelskiego
godz. 17:30 – Frejlech czyli radość – warsztaty ruchowo-taneczne dla rodzin
godz. 17:30 – Zwiedzanie starego cmentarza żydowskiego
godz. 17:30 – Symcha Keller i Przyjaciele: Chasydzka droga. Z Lublina do Kocka – koncert promujący płytę
godz. 20:00 – Roksana Vikaluk: Oj letily dyki husy – koncert pieśni żydowskiej i ukraińskiej
godz. 21:30 – Shofar (Mikołaj Trzaska, Raphael Rogiński, Paweł Szpura) – koncert

13 sierpnia / sobota
godz. 12:00 – Zwiedzanie żydowskiego Lublina melexem
godz. 12:00 – Lubliner szpil – warsztaty klezmerskie z Trio BUM BUM
godz. 13:00 – Warsztaty tanga z parą mistrzowską: Anną Iberszer i Piotrem Woźniakiem
godz. 15:00 – Warsztaty samoobrony dla kobiet
godz. 17:00 – Gang Tango – koncert + pokaz pary mistrzowskiej Anny Iberszer i Piotra Woźniaka + wspólna milonga
godz. 20:00 – Klezmafour: W górę! – koncert
godz. 21:30 – Balkan-Klezmer Dance Night- potańcówka z zespołem PropaBanda

14 sierpnia / niedziela
godz. 12:00 – Zwiedzanie żydowskiego Lublina melexem
godz. 12:00 – Zwiedzanie starego cmentarza żydowskiego
godz. 13:00 – Warsztaty tanga z parą mistrzowską: Anną Iberszer i Piotrem Woźniakiem
godz. 13:00 – Zwiedzanie żydowskiego Lublina z przewodnikiem [UA]
godz. 14:00 – Warsztaty samoobrony dla kobiet
godz. 15:00 – Lubelskie ślady Akcji Reinhardt – projekcja filmu + spotkanie
godz. 16:00 – Makabi: żydowskie tradycje – wykład Sary Hazy + warsztaty rodzinne fitness
godz. 17:00 – Zwiedzanie Jesziwas Chachmej Lublin
godz. 17:00 – Koszerna wódka. Historia przedwojennych gorzelni – spotkanie + degustacja*
godz. 20:00 – Koncert finałowy: Tango mych marzeń i snów
godz. 21:30 – Izraelskie Jazz Session: Yogev Shetrit Trio & Pendofsky (Marcin Pendowski, Tomasz Wendt)