Lubelskie, a nie lublińskie. Dlaczego?

Przykładowo w tytułach; "Lubliński Terminal finalistą konkursu", "Francuski chemik uhonorowany przez lubliński uniwersytet", "Lublińskie unidukaty", czy w innych określeniach np. "lubliński zamek".

Jak naprawdę jest z tą odmianą słowa lubelski, przymiotnik od Lublin, Lubelskie i Lubelski od nazwy własnej lub nazwiska?

Otóż w żadnej z nich w odmianie nie występuje twór lubliński tak często powtarzany w przekazach medialnych. Jest lubelski, lubelskich, lubelskiego, lubelskiemu, lubelskim, lubelskimi, lubelscy, lubelsku, lubelska, lubelską, lubelskie, lubelskiej i podobnie z nazwą własną lub nazwiskiem.

Oczywiście istnieje nazwisko Lubliński ale nie odnosi się ono do omawianego tutaj problemu błędnego nazewnictwa we wspomnianych tytułach. Dlaczego więc to lubelskie jest poprawne a nie lublińskie?

Historia

Przymiotniki wywiedzione od nazw miejscowych mają co prawda dziwną formę, jak przy nazwie Lublin i przymiotniku - lubelski. Dlaczego nie lubliński ktoś mógłby zapytać?

Zasadę tłumaczy mistrz ortografii polskiej Maciej Malinowski. Lublin powstał od imienia Lubel przez dodanie przyrostka dzierżawczego -in (Lubel-in, skrócony do Lubl-in), jednak przymiotnik zachował pełny, stary rdzeń lubel-, do którego doszedł przyrostek -ski. Stąd jest lubelski a nie lubliński.

Odmianę taką trudno czasami wytłumaczyć np. obcokrajowcom a nawet mieszkańcom innych regionów kraju. Forma lubelski jak najbardziej ma swoje korzenie w samej historii powstania miasta. Początki formy lubelski można także doszukać się w pierwszych wzmiankach źródłowych imienia miasta datowanych dopiero od XII- XIII w.: de Lubelnia (1198 r.).

Z czym i kim jesteśmy myleni?

Jako region, miasto i mieszkańców czasami myli się nas w przekazach informacyjnych z Lubinem. Lubin i Lublin to brzmi podobnie przecież a jak daleko jesteśmy od siebie na mapie. Ziemię lubuską z ziemią lubelską ze względów geograficznych trudniej pomylić ale łatwiej o lapsus językowy.

W przypadku Lublińca w województwie śląskim trudniej już o pomyłkę ale nazwa ziemi lublinieckiej odnoszącej się do Lublińca bliska jest tej naszej błędnej ziemi lublińskiej.

Strach pomyśleć o Lublinie lezącym w USA w Wisconsin. Tak, tak nasz mniejszy i młodszy brat leży w Stanach Zjednoczonych i nazywa się tak samo. Amerykański Lublin zamieszkuje ok. 120 osób. Być może tamten Lublin bez takich zaszłości historycznych może sobie pozwolić na lublińską dowolność w przymiotnikach. W końcu nie mają oni swojego założyciela o imieniu Lubel.

Co ciekawe na stronie internetowej amerykańskiego Lublina jest odnośnik do naszego, polskiego Lublina. Może warto zaprosić amerykańskich przedstawicieli Lublina i zawiązać współpracę na zasadzie miast partnerskich. Wtedy już bez obaw jedynym frontem językowym będzie lubelski, nawet w USA.

Póki co Google i materiały w sieci straszą nas lublińskimi kierowcami, lublińskimi budowlańcami, lublińskimi sportowcami, lublińskimi trolejbusami etc. etc. Bądźmy wrażliwi na język zwłaszcza ten dotyczący nas samych.