Cmentarz prawosławny odnowiony za unijne pieniądze (ZDJĘCIA)

Jeszcze kilka lat temu ta część najstarszego lubelskiego cmentarza była najbardziej zaniedbana. Przełomem było zdobycie przez prawosławną parafię dotacji wysokości 6 mln zł. Dzięki zastrzykowi gotówki z Unii udało się przed dwa i pół roku wyremontować prawie 360 nagrobków - konserwatorzy oczyścili pomniki i dokonali drobnych uzupełnień ubytków kamienia. Po renowacji napisy na nagrobnych płytach są świetnie widoczne. Cały kwartał wygląda tak, jakby pomniki zostały ustawione wczoraj, a nie ponad 100 lat temu.

- Na pewno samej parafii nigdy nie byłoby stać na taki wydatek - przyznaje Grzegorz Szwed, koordynator prac na prawosławnej części nekropolii przy ul. Lipowej.

Dzięki unijnemu wsparciu został także doprowadzony prąd do cmentarnej kaplicy, a w niedalekiej przyszłości zabytek będzie iluminowany. Dodatkowo przy głównej alei oraz dojściu do kaplicy ma zostać zamontowane oświetlenie.

- Na razie układamy granitową kostkę na alejkach - dodaje Grzegorz Szwed. I zapowiada: - Na 1 listopada zdejmiemy rusztowanie z bramy wejściowej.

Na cmentarzu rzymskokatolickim przy ulicy Lipowej remont cennych nagrobków prowadzony jest dzięki pieniądzom z kwesty, którą w okresie 1 listopada organizuje Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Lublina. W tym roku pieniądze zbierane będą od 31 października do 2 listopada. Bilans Kwesty Listopadowej, która będzie odbywać się już po raz 28, to konserwacja 268 nagrobków, czyli średnio 9 rocznie.

Organizatorzy znanej akcji liczą, że dzięki hojności lublinian uda się w tym roku zebrać środki na remont kolejnych dziesięciu pomników. Potrzeba na to 100 tys. zł.

- To jest praca, która nigdy się nie kończy. Cały czas odnawiamy XIX-wieczne pomniki z najstarszej części cmentarza, gdy tymczasem sypać zaczynają się już równie cenne nagrobki z początku XX wieku - tak mówił Stanisław Santarek w czasie konferencji prasowej zapowiadającej najbliższą, XXVIII Kwestę Listopadową.

Pan Stanisław, który jest "twarzą" listopadowych kwest, co roku powtarza, że największą bolączką jest małe zainteresowanie akcją ze strony znanych lublinian. Gdy tymczasem to osoby z pierwszych stron gazet zbierają do puszek najwięcej pieniędzy.

Gospodarzem rzymskokatolickiego cmentarza jest Kościół Rektoralny pw. Wszystkich Świętych. Co z unijnym wsparciem?
- W 2010 r. zarządy cmentarzy: ewangelickiego i rzymskokatolickiego wystąpiły o dotacje unijne na rewitalizację infrastruktury obu cmentarzy w ramach RPO Rewitalizacja Zdegradowanych Obszarów Miejskich. Wniosek ten nie został zakwalifikowany do realizacji - informuje Zbigniew Miziński, dyrektor administracyjny cmentarza. Zapewnia też, że stale prowadzone są prace przy cmentarnych drzewach.

Konserwatorzy deklarują merytoryczną pomoc przy przygotowaniu wniosku.
- Ale już jego złożenie to zadanie właściciela - podkreśla Dariusz Kopciowski, zastępca wojewódzkiego konserwatora zabytków w Lublinie.

Nekropolia przy ulicy Lipowej jest indywidualnie wpisana do rejestru zabytków. Pierwsze osoby były grzebane na cmentarzu "Pod Lipkami" na początku XIX wieku. Na chowanie bliskich prawie poza miastem, a nie przy cmentarzach tradycyjnie lokalizowanych obok kościołów, jako pierwsi decydowali się lubelscy masoni. Na ich grobach nie było symboli religijnych.