Bohaterski woźny lubelskiego magistratu ma już swą ulicę

– 9 września 1939 roku w czasie bombardowania Lublina, które rozpoczęło się ok. 9.30 - przypomina dziennikarz i pomysłodawca projektu Janusz Malinowski - jedna z niemieckich bomb trafiła w dach miejskiego ratusza, przebiła strop i wpadła do wewnątrz, ale nie wybuchła. Obecny akurat w ratuszu woźny lubelskiego magistratu - Jan Gilas - nie bacząc na śmiertelne niebezpieczeństwo, rzucił się na bombę, chwycił ją i wyniósł z budynku. Niestety, będąc już na schodach przed ratuszem, prawdopodobnie na skutek stresu i ogromnego wysiłku, zmarł na miejscu - dodaje.

Ten właśnie moment uwieczniony został na zdjęciu Ludwika Hartwiga, przedstawiającym leżącego przed magistratem mężczyznę - bohaterskiego woźnego Jana Gilasa, który trzyma bombę w objęciach. Swoim czynem starał się on ocalić wiele ludzkich istnień, gdyż właśnie w owym dniu przypadał termin wypłaty i w magistracie znajdowało się dużo osób, zwłaszcza w pomieszczeniu kasy.

- Prawie sześć lat temu zainteresowałem się zdjęciem Hartwiga, zamieszczonym w albumie o Lublinie - informuje Janusz Malinowski. Poruszyło mnie zwłaszcza to, że przez tak wiele lat czyn Jana Gilasa nie został należycie uhonorowany. Toteż we wrześniu 2013 r., na forum dyskusyjnym "Gazety w Lublinie" zgłosiłem inicjatywę nadania jednej z lubelskich ulic imienia tego człowieka, dla którego poczucie obowiązku wobec miasta i zaangażowanie w wypełnienie tego obowiązku były ważniejsze niż ryzyko utraty życia. Niestety, pomimo wielokrotnych apeli w tej sprawie, nikt z ich adresatów nie odpowiedział i po publikacji kilkudziesięciu listów, sprawa umarła śmiercią naturalną. Ale w listopadzie 2016 roku nadarzyła się dobra okazja, aby powrócić do tamtej sprawy. Stało się nią nowe forum dyskusyjne, jakim jest portal internetowy Facebook. Licząca wiele tysięcy członków grupa użytkowników porta-lu była – moim zdaniem - wystarczającą reprezentacją mieszkańców Lublina, aby z jej głosem liczyły się władze miasta, a w szczególności radni, którzy przecież są delegowani do realizowania woli swoich wyborców - dodaje.

20 lutego 2017 r., podczas spotkania w Domu Kultury LSM oficjalnie zawiązał się dziewięcioosobowy Społeczny Komitet na rzecz ulicy Jana Gilasa, w którego skład weszli przedstawiciele świata kultury, nauki i mediów oraz działacze społeczni. Przewodniczącym komitetu został inicjator przedsięwzięcia, znany lubelski publicysta Janusz Malinowski. Po zebraniu blisko tysiąca pięciuset podpisów lublinian popierających tę inicjatywę, konsultacjach z Radą Dzielnicy Śródmieście, 2 czerwca ub. r. komitet wniósł pod obrady Rady Miasta projekt uchwały w sprawie uhonorowania pamięci bohaterskiego woźnego.

Projekt zawierał wniosek przemianowania ulicy Przechodniej na ulicę Jana Gilasa, taką bo-wiem sugestię wyraziła rada dzielnicy, z którą konsultował się społeczny komitet. Jednakże radni w dn. 26 czerwca ub. r. odłożyli sprawę na kolejną sesję ze względu na brak formalnej opinii rady dzielnicy. I kiedy wydawało się, że sprawa zmierza ku szczęśliwemu finałowi, na kolejnej sesji Rady Miasta w dn. 7 września ub. r. radni odrzucili projekt obywatelski ze względu na negatywne stanowisko Miejskiego Konserwatora Zabytków odnoszące się do przemianowania ul. Przechodniej.

Jednak starania komitetu poparł zdecydowanie Prezydent Miasta Lublin dr Krzysztof Żuk, który publicznie zadeklarował, iż Jan Gilas będzie mieć w Lublinie swoją ulicę, choć nieco później niż chcieli społecznicy.

4 stycznia br. na spotkaniu prezydenta Żuka z przedstawicielami społecznego komitetu, w obecności i przy aktywnym udziale wiceprzewodniczącej Rady Miasta Lublin - Marty Wcisło ustalono, iż imię Jana Gilasa nosić będzie fragment ulicy Bernardyńskiej, od Krakowskiego Przedmieścia do ulicy Koziej, tak jak pierwotnie proponował to komitet. Projekt uchwały rady miasta w tej sprawie miał wnieść zaś, na wniosek społeczników, sam prezydent.

22 marca 2018 r. podczas kolejnej swojej sesji Rada Miasta Lublin niemal jednomyślnie, bo stosunkiem głosów 27:1:1, podjęła uchwałę o nadaniu niewielkiej części ulicy Bernardyńskiej nazwy: Jana Gilasa. Wielomiesięczne zabiegi Społecznego Komitetu na rzecz ulicy Jana Gilasa znalazły swój szczęśliwy finał.

5 kwietnia br. w trakcie finalnego spotkania komitetu, podsumowującego jego ponadroczną działalność skonstatowano, iż postać Jana Gilasa pozwoliła w końcu połączyć głosy skłóconych często lubelskich radnych, którzy w tym przypadku niemal jednogłośnie zaakceptowali projekt nadania ulicy w centrum miasta imienia Jana Gilasa. Jest znamiennym, że uliczka Gilasa znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie ratusza, gdzie kiedyś pracował i na stopniach którego bohatersko zakończył życie Jan Gilas. W ten sposób niecodzienny przypadek szczerego i autentycznego bohaterstwa prostego człowieka został doceniony i należycie uhonorowany – podkreślił przewodniczący społecznego komitetu.

Komitet nie kończy bynajmniej swojej pracy, planuje dalsze działania. Obecnie opracowywany jest projekt zorganizowania uroczystości związanej z odsłonięciem tablicy z nową nazwą ulicy, na którą to uroczystość zaproszeni zostaną trzej żyjący wnukowie Jana Gilasa, zamieszkali w Krakowie oraz we Francji - w Paryżu i Hawrze. Komitet ma również w planach podjęcie starań o niewielki pomnik bohaterskiego woźnego lubelskiego magistratu lub przynajmniej płaskorzeźbę w postaci tablicy pamiątkowej.

ZOBACZ TEŻ:

Speed Car Motor Lublin. Pełne trybuny stadionu w Lublinie na inaugurację sezonu Nice 1. ligi [ZDJĘCIA]
Wrak Atak w Lublinie. Co się działo na dawnym poligonie na Majdanku (ZDJĘCIA)
Wybory Queen Województwa Lubelskiego. Zobacz zdjęcia i wideo
Oto najważniejsze wydarzenia tygodnia w woj. lubelskim [PRZEGLĄD]
Ku przestrodze! Do tych wypadków doszło w mijającym tygodniu w woj. lubelskim [GALERIA]