Biało-Czerwoni jesteśmy ustawowo już 183 lata!

Inicjatorem uchwały był polski publicysta niepodległościowy, uczestnik wojen napoleońskich i major w powstaniu listopadowym, a także polityk oraz wolnomularz - Walenty Józef Wincenty Zwierkowski - poseł z Olkusza.

7 lutego 1831 roku Izba Senatorska i Izba Poselska, „(...) zważywszy potrzebę nadania jednostajnej oznaki, pod którą winni się łączyć Polacy, postanowiły (...)”, że polskie barwy narodowe stanowią - biel oraz czerwień. Tym samym po 40 latach prawnie usankcjonowany został fakt uznania po raz pierwszy - 3 maja 1792 roku – w pierwszą rocznicę obchodów uchwalenia Konstytucji 3 Maja - bieli i czerwieni za barwy narodowe. W trakcie patriotycznej manifestacji barwą ubiorów nawiązywano wtenczas do heraldyki Królestwa Polskiego – białego orła na czerwonej tarczy herbowej.

Ten „(...) orzeł biały z rozciągnionemi skrzydły, dziobem rozwartym i z koroną na głowie, jako herb i godło całego Królestwa Polskiego” znany był już choćby z opisów Jana Długosza flag królewskich z białym orłem na czerwonym tle. Później sztandary i flagi Rzeczypospolitej Obojga Narodów składały się z trzech pasów: dwóch czerwonych umieszczonych w dole i na górze oraz oddzielającego je pasa białego z czterodzielnym herbem Rzeczypospolitej. A na nim dwa pola zarezerwowane były dla białego Orła i dwa – dla litewskiej Pogoni.

Brzmienie Uchwały z 7 lutego z 1831 roku nie od razu było oczywiste. W toku dyskusji wypracowano propozycję kompromisową. Stanowiła ją wypadkowa pomiędzy nadaną przez Augusta II Mocnego i proponowaną przez konserwatystów barwą białą a trójbarwną propozycją – biało-czerwono-szafirową – za którą opowiadało się Towarzystwo Patriotyczne, preferujące barwy konfederacji barskiej.

Uchwała była krótka, a treściwa:

• Artykuł 1.

Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym.

• Artykuł 2.

Wszyscy Polacy, a mianowicie Wojsko Polskie te kolory nosić mają w miejscu gdzie takowe oznaki dotąd noszonymi były.

Uchwałę przyjęto na posiedzeniu Izby Poselskiej 7 lutego 1831 roku.

Kolejne usankcjonowanie Biało-Czerwonej nastąpiło już w II Rzeczypospolitej, kiedy 1 sierpnia 1919 roku na posiedzeniu Sejmu Ustawodawczego doprecyzowano, iż „Za barwy Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się kolor biały i czerwony w podłużnych pasach równoległych, z których górny – biały, dolny zaś – czerwony”. Istotnymi stały się również odcienie tak bieli, jak i czerwieni.

W 1921 roku ówczesne Ministerstwo Spraw Wojskowych określiło ten ostatni – jako karmazyn, który po kolejnych 6 latach ustąpił miejsca cynobrowi. A ten potwierdzony został kolejny raz w Dekrecie Rządu PRL z 1955 roku, jednakże w sposób niezbyt dokładny: "Barwami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej są kolory biały i czerwony w dwóch poziomych pasach równoległych równej szerokości i długości, z których górny jest biały, a dolny czerwony, odpowiadający barwie cynobru". Taki zaś, stosunkowo mało restrykcyjny stan rzeczy, obowiązywał do roku 1980.

31 stycznia 1980 roku w Ustawie o godle, brawach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej stwierdzone zostało, że barwami naszego kraju „(...) są kolory biały i czerwony, ułożone w dwóch poziomych, równoległych pasach tej samej szerokości, z których górny jest koloru białego, a dolny koloru czerwonego”. Przy umieszczaniu ich zaś w układzie pionowym „(...) kolor biały umieszcza się po lewej stronie płaszczyzny oglądanej z przodu”.

Rygorystycznie potraktowany został w tym samym dokumencie wzór dwóch barw – białej i czerwonej, który zawarto nawet w odrębnym załączniku w sposób mało zrozumiały dla przeciętnego obywatela, określając, iż „(...) współrzędne trójchromatyczne barw x, y, ich składowa Y oraz dopuszczalna różnica barwy ΔE w przestrzeni barw CIE 1976 (L* u* v*) ustalona według wzoru CIELUV przy iluminancie C i geometrii pomiarowej d/0 to...” Po czym w odrębnej tabeli przytoczone zostały konkretne dane cyfrowe.

Te odcienie bieli i czerwieni w sposób bardziej przystępny określane są sformułowaniem: „Kolor biały na fladze polskiej przypominać ma bardziej kolor „srebrnobiały” („szary”) niż „biały” („śnieżnobiały”). A cynober – to cynober. Odcienie te dziś często ulegają zniekształceniom poprzez zły dobór farby drukarskiej lub, co zdarza się o wiele częściej, gdy wywieszane są flagi stare – pożółkłe i wypłowiałe.

Należy też pamiętać, że posiadamy dwie postacie „flagi państwowej”.

Oprócz tej popularnej flagi biało-czerwonej nieraz łopoce na wietrze także flaga z godłem Polski na białym prostokącie. Nazywana jest ona „flagą państwową z godłem”.

A ta ustanowiona została w pierwszych miesiącach istnienia II RP 1 sierpnia 1919. Początkowo przeznaczono ją dla polskich ambasad i konsulatów oraz statków morskich. Do jej zastosowania Polska niejako została zmuszona, gdyż nasza flaga biało-czerwona była i jest do dziś jedną z flag Międzynarodowego Kodu Sygnałowego, używanego do sygnalizacji na morzu. Flaga biało-czerwona - to flaga „H”, jako sygnał jednoliterowy, oznaczająca: „Mam pilota na statku”. Dlatego w celu odróżnienia od niej polskiej bandery, dodano godło państwowe RP. W grudniowym dekrecie z 1955 roku rozszerzono możliwość stosowania tej „drugiej” flagi państwowej na lotniska cywilne, porty lotnicze oraz polskie samoloty komunikacyjne za granicą. Zaś w kolejnej Ustawie z 31 stycznia 1980 roku - także na kapitanaty i bosmanaty portów.

Rysunek orła w czerwonym tle na białym pasie flagi modelowany był wraz z urzędową zmianą godła państwowego, a obecny wzór herbu pochodzi z 9 lutego 1990 roku.

Te nasze flagi, które powiewają w podmuchach wiatru, są zazwyczaj różnych rozmiarów. Ale jest to dopuszczalne, bowiem najważniejsze są proporcje. Obowiązująca flaga Rzeczypospolitej Polskiej jest prostokątem o stosunku boku pionowego do poziomego, jak 5:8, podzielonym na dwa poziome pasy: biały (u góry) i czerwony (u dołu).

Przyzwyczailiśmy się, że Biało-Czerwoną wywieszamy zazwyczaj w okresie świąt narodowych lub narodowej żałoby, czyli w chwilach podniosłych, gdy okresowo budzi się w nas poczucie patriotyzmu. Przyzwyczailiśmy się, że barwy te zdobią nasze ulice i domy w dniu listopadowego Święta Niepodległości oraz w okresie świąt majowych – 1 Maja, Święta Flagi, Dnia Konstytucji i Dnia Zwycięstwa. Ale pamiętajmy, że w różnych innych ważnych i uroczystych dla naszej historii dniach – również możemy zatknąć flagę biało-czerwoną. Mogą to być rocznice naszych wielkich narodowych powstań, ale również dzisiejsza rocznica przyjęcia przez Sejm Królestwa Polskiego uchwały o fladze Polski.

Kolejna zaś do tego okazja dopiero za okrągły rok.
'