70 lat temu musieli opuścić swoje domy

10 lutego 1940 roku w ciągu jednej nocy zabrano z rodzinnych domów około 220 tysięcy Polaków. Były to m.in. rodziny wojskowych, funkcjonariuszy państwowych i samorządowych. Kolejne wywózki miały miejsce w kwietniu i czerwcu 1940 r. oraz w czerwcu 1941 r. Deportacje trwały w sumie aż do 1956 roku.

- Zabrano nas 13 kwietnia 1940 r. z domu w Białymstoku - wspomina Krystyna Mateuszuk, rzecznik Związku Sybiraków w Lublinie. Pani Krystyna miała wtedy osiem lat. Transportowana w bydlęcych wagonach trafiła z mamą, pięcioletnim bratem oraz dwiema babciami i dziadkiem do północnego Kazachstanu. - Najbardziej doskwierał nam powszechnie panujący głód. Właściwie można powiedzieć, że przez sześć lat tam spędzonych cały czas byliśmy głodni. No i aura, zwłaszcza zimy, które były długie i mroźne, temperatura spadała do -40 stopni Celsjusza. A my mieszkaliśmy w ziemiankach - opowiada. - Musieliśmy też ciężko pracować, nawet jako dzieci. Brat był chłopcem stajennym w lecznicy dla zwierząt. Ja pracowałam najpierw w spółdzielni, przy wełnie owczej. Potem sprzątałam w spółdzielni krawieckiej - dodaje pani Krystyna. Ojca, oficera, aresztowanego jeszcze w Białymstoku, nigdy już nie zobaczyła. Dziadek zmarł na zesłaniu.

Rodzina Adolfa Urniaża została deportowana w ramach późniejszej akcji - w 1949 r. On sam urodził się na Syberii, w miejscowości położonej ok. 100 km na północ od Irkucka. - Władze radzieckie zaplanowały tam akcję rozbudowy kołchozu. Polacy wyrąbywali tajgę, budowali cegielnię, magazyny na zboże itp. - mówi pan Adolf. - Deputaty żywnościowe nie wystarczały na nic, prowadzono rewizje - jeśli znaleziono gdzieś żywność niewiadomego pochodzenia, głowa rodziny trafiała do łagru. Tak w 1952 r. zabrano mojego ojca - mówi pan Adolf.

Po powrocie w 1955 r. trafił na Mazury. Do Lublina przyjechał dużo później - jego żona pochodzi z Koziego Grodu.