Recenzja "Zamknęły się oczy Ziemi" [Relacja za akredytację]

Chcesz zobaczyć ciekawy film, spektakl, albo koncert? Weź udział w akcji "Relacja za akredytację" i zdobądź bilety!

Relacja za akredytację: Akcja dla Dziennikarzy Obywatelskich MM Lublin (serwis)

Dramat "Zamknęły się oczy Ziemi" jest wyrazem zniesmaczenia sztuką drążącą trudne i niewygodne tematy, napisaną specjalnie dla publiczności Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie. Jej autorem jest Paweł Huelle, filolog, filozof i pisarz uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami oraz nominowany w 1997 roku do Literackiej Nagrody NIKE. Spektakl jest również twórczym pożegnaniem Krzysztofa Babickiego, który go wyreżyserował na uczczenie 30 rocznicy swojej działalności artystycznej.

Inspiracją, która pchnęła autora do rozpoczęcia inteligentnej, momentami dosadnej aż "do szpiku kości", lecz wydaje się koniecznej dyskusji, były autentyczne wydarzenia z Kazimierza Dolnego nad Wisłą, które bardzo mocno wstrząsnęły społecznością Kościoła.

Historia o. Romana Komaryczki i matki przełożonej zakonu Betanek ukazuje wewnętrzne zepsucie i upadek moralności pewnej grupy członków społeczności kościelnej. W scenach ukazujących klasztorne życie erotyczne, odprawianie egzorcyzmów na nieposłusznych siostrach, a także kary cielesne i poniżanie wykorzystane zostały autentyczne fragmenty zeznań złożonych w lubelskiej prokuraturze przez jedną z sióstr Betanek.

Akcja dramatu toczy się równolegle na dwóch odległych płaszczyznach czasowych: w przeszłości i teraźniejszości. Losy jasnowidzki - zamożnej wdowy Wysokiej, oraz przebywających w jej willi służby, orkiestry żydowskiej oraz trzech oficerów Wojska Polskiego, przeplatają się ze skandalicznym zachowaniem duchowieństwa w klasztorze sióstr Betanek, wybudowanym na gruzach willi Wysockiej.

Co łączy tych wszystkich bohaterów? Na pewno wspólne miejsce wydarzeń, gdzie rozgrywają się ludzkie dramaty. Na pewno wiara. Naiwność? Być może, lecz nie ślepa, ale dopuszczająca pewną dozę świadomości, która w ostatecznym rozrachunku okazuje się zgubną.

Schyłek lat 30, Polska znajduje się u progu II wojny światowej. Manewry wojskowe będące przygotowaniem do odparcia ewentualnego zagrożenia ze strony Rosjan powodują, że stosunki ze wschodnim mocarstwem stają się coraz bardziej napięte. Tymczasem do domu Wysockiej, gdzie niegdyś gościł również marszałek Józef Piłsudzki, przybywają trzej oficerowie Wojska Polskiego.

Jasnowidzka przepowiada im śmierć w lesie katyńskim, zbrodnię holokaustu i okrucieństwo, jakie przyniesie wojna, zbrodnie do tego stopnia bestialskie, że aż niewyobrażalne i nieprawdopodobne. Przepowiada również wydarzenia, które będą miały miejsce po wojnie, takie jak: mianowanie Polaka papieżem oraz to, co będzie miało miejsce na ruinach jej domu.

Kilkadziesiąt lat później w wybudowanym na gruzach willi Wysockiej klasztorze dochodzi do skandalicznych wydarzeń. Upadek moralności duchowieństwa objawiający się łamaniem ślubów kościelnych, pogonią za bogactwem oraz pobłażliwością najwyższych władz Kościoła na niegodne zachowania. Modlitwa przez kontakty seksualne, kary cielesne i poniżanie stały się codziennością.

"Wiosna Kościoła", tak siostry zakonne nazywają nowe zwyczaje wprowadzone przez o. Zapaliczko. Gdy jedna z sióstr zachodzi w ciążę wszystko wychodzi na jaw. Matka przełożona zostaje odwołana ze swojej funkcji i ekskomunikowana, podobnie jak reszta sióstr niezależnie od tego czy ponoszą winę, czy są ofiarami. Ojciec Zapaliczko natomiast, jako najbardziej winny unika jakiejkolwiek kary i zostaje wikarym.

Sztuka "Zamknęły się oczy Ziemi" jest więc próbą otwarcia oczu na nieprawidłowości które mają miejsce w społeczności Kościoła. Skandal, który wybuchł w 2005 roku wokół klasztoru sióstr Betanek w Kazimierzu Dolnym stanowi podważenie moralności części władz kościelnych i naruszenie "fundamentów" autorytetu Kościoła, którego podwalinami, mimo niechlubnej przeszłości, są wartości szlachetne. Tytuł sztuki "Zamknęły się oczy Ziemi" pochodzi z wiersza Józefa Czechowicza, sam poeta pojawia się w ostatniej scenie spektaklu i recytuje go:

Na wieży furgotał blaszany kogucik
na drugiej – zegar nucił.
Mur fal i chmur popękał
w złote okienka:
gwiazdy, lampy.

Lublin nad łąką przysiadł.
Sam był –
i cisza.

Dokoła
pagórów koła,
dymiąca czarnoziemu połać.

Mgły nad sadami czarnymi.
Znad łąki mgły.
Zamknęły się oczy ziemi
powiekami z mgły.

Przeczytaj inną recenzję autorstwa skarbenko87:

„Widnokrąg” w Teatrze im. Osterwy: Recenzja [Relacja za akredytację]